Bas Hofstra, PhD en docent

Ridderprint | 17 november 2020

Bas Hofstra onderzoekt de oorzaken en gevolgen van sociale netwerken en geeft les aan studenten Sociologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Al sinds zijn bachelor heeft hij een fascinatie voor het ontstaan en de effecten van sociale netwerken.

Wat doe je precies?

“Ik ben universitair docent Sociologie op de Radboud Universiteit in Nijmegen. Daar doe ik onderzoek naar de oorzaken en gevolgen van sociale netwerken door big data te analyseren. Hierbij kijken we naar nieuwe datavormen, zoals bijvoorbeeld de data van online sociale netwerken of andere gedigitaliseerde gegevens. We hebben altijd netwerken om ons heen: vrienden, familie, losse contacten. Alle contexten waar we ons doorheen bewegen, dragen bij aan hoe we ons gedragen. De netwerken en sociale contacten die we in deze contexten opdoen hebben gevolgen als het gaat om informatieverspreiding, meningformatie, of bepaalde vooroordelen of over nieuwe ideeën die we opdoen. Inspirerende personen kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat jij je werk beter kunt doen. Dat is fascinerend.”

Wat heb je onderzocht tijdens je promotietraject?

“Eigenlijk begon mijn onderzoek naar de oorzaken en gevolgen van sociale netwerken al tijdens mijn bachelorscriptie Sociologie op de Universiteit Utrecht. Tijdens mijn bachelor volgde ik een vak ‘sociale netwerken’, waar mijn interesse is ontstaan. Eigenlijk heb ik die kennis uitgebouwd tot nu.

In mijn promotieonderzoek heb ik gebruikt gemaakt van data van Facebook en zelfrapportages van respondenten. Als je aan respondenten vraagt wie hun vrienden zijn, is dat een redelijk betrouwbare en valide reactie over hun sterke sociale relaties. Bij Facebook vinken we echter letterlijk aan wie onze vrienden zijn, tot in de honderden. Het is interessant om te onderzoeken in hoeverre die twee met elkaar overlappen en hoe goed mensen zelf kunnen aangeven wie hun vrienden zijn. Netwerken en relaties zijn best ongrijpbaar, dus hoe definieer je die goed? Dat is een genuanceerde discussie. Mensen kunnen goed hun beste vrienden aangeven, de cirkels daaromheen zijn vaak lastiger. Big data geeft ruimte om ook te kunnen onderzoeken wie onze vrienden zijn in bredere cirkels dan alleen onze beste vrienden.”

Veel sociaalwetenschappelijke theorieën gaan ervan uit dat onze ‘niet-beste’ vrienden belangrijker zijn voor ons gehele sociale leven. Dan kun je denken aan informatieverspreiding in netwerken of roddelen, maar ook virusverspreiding, wat nu natuurlijk erg relevant is. Voorheen konden we daar geen goed inzicht in krijgen, maar door big data kan dat wel.”

Hoe kwam je uiteindelijk terecht op de Radboud Universiteit?

“Na de bachelor ben ik doorgestroomd naar de onderzoeksmaster, een goede voorbereiding op een promotieonderzoek. Daarna heb je een beetje mazzel nodig, want zoveel onderzoeksplekken voor promotieonderzoek zijn er niet. Samen met mijn begeleiders hebben we een voorstel geschreven, wat werd goedgekeurd en daarom was er budget voor mij om mijn promotieonderzoek te doen. Na mijn proefschrift heb ik postdoctoraal onderzoek gedaan aan Stanford University. Daar heb ik de verdieping opgezocht als het gaat over de algemene oorzaken en gevolgen van sociale netwerken. Wel op een ander domein: van online netwerken naar netwerken tussen mensen in de wetenschap.

Dat is waar ik me nu grotendeels op focus. Ik onderzoek in welke mate (diverse) netwerken van wetenschappers invloed hebben op hun vermogen om innovatief te zijn en wat het doet met hun carrièrekansen.

Hoe ervaar je je werk als onderzoeker?

“Enorm leuk: als ik het niet leuk vond, zou ik het natuurlijk niet doen. Thuiswerken en onderwijs geven is nu natuurlijk wel een uitdaging, zeker omdat ik pas een paar maanden terug ben uit Amerika en net ben begonnen op de Radboud Universiteit. Tegelijkertijd merk ik dat dit onderzoeksonderwerp echt antwoord kan geven op belangrijke sociaalwetenschappelijke vraagstukken en dat motiveert enorm. Op Stanford was ik voor 100% bezig met onderzoek, hier is het gelijkwaardig verdeeld met mijn werk als docent. Onderwijs geven is belangrijk. Zo kunnen studenten met onze inzichten aan de haal gaan, ook onderzoek gaan doen of de kennis meenemen naar een ander domein dan de wetenschap.”

Wat zijn je toekomstplannen?

“Er zitten nog genoeg studies in de pijplijn waarmee ik aan de slag kan. Ik wil graag nog meer de link leggen tussen wetenschap, innovatie en de netwerken die daarbij een rol spelen. In de toekomst hoop ik ook cursussen voor studenten te ontwikkelen op het snijvlak van big data en sociologie. Daar is nu weinig aanbod voor, maar zeker wel vraag vanuit studenten en bedrijven en overheden.”

Tot slot, welk advies zou je aan eerstejaars PhD-studenten meegeven?

“Kies een onderwerp wat je zelf intrinsiek fascineert. Dat is echt het belangrijkste. Als dat niet zo is, dan is vier jaar wel erg lang. Ik zou me minder druk maken om de planning en of het wel op tijd afkomt. Dat lukt vast wel. Geniet van de onderzoekstijd die je hebt!”